Her yıl kış aylarında bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden sobadan sızan karbonmonoksit gazı ile pek çok insan zehirlenmelere maruz kalmaktadır.
Bu nedenle Mucur Toplum Sağlığı Merkezi; vatandaşlarımızın yeterince bilgi sahibi olması konusuna değinildi ve şu açıklamalar yapıldı:
“Karbonmonoksit renksiz, tatsız, kokusuz, zehirli bir gaz olup vücuda solunum yolu ile girer ve doğrudan kana geçerek oksijen alımını engeller, zehirlenme ve ölüme neden olur. Karbonmonoksit gazı havagazı, kömür vb. ısıtma amacıyla kullanılan her tür soba ve ocakta yanma sırasında oluşur. Karbonmonoksit zehirlenmeleri sıklıkla; kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi yanmaması nedeni ile meydana gelir. Karbonmonoksitle meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbi müdahale yapılmazsa, zehirlenmeler ölümle sonuçlanabilir.
Karbonmonoksitten kaynaklanan zehirlenmeye karşı topluma yönelik önlemler alınması, aşağıdaki uyarılara vatandaşların dikkatinin çekilmesi ve bu bilgilerin topluma ulaştırılmasının sağlanması zehirlenmelerin önlenmesinde büyük önem taşımaktadır.
Karbonmonoksit Zehirlenmelerinin Nedenleri, Belirtileri ve Alınacak Önlemler
Karbonmonoksit zehirlenmelerinin genel bazı belirtileri şunlardır: • Oksijen yetersizliği nedeniyle deride kırmızılaşma
• Kısa soluk alma
• Göğüste sıkışma
• Halsizlik
• Baş ağrısı
• Baş dönmesi
• Mide bulantısı ve kusma
• Rehavet çökmesi
• Göğüs ağrısı
• Kaslarda halsizlik ve genel halsizlik
• Bilinç kaybı
Karbonmonoksit Kaçağından Şüphelenirseniz Ne Yapmalısınız?
• Eğer evinizde bir karbonmonoksit kaçağından şüphelenirseniz yapacağınız ilk şey orayı terk etmek ve temiz havaya çıkmaktır.
• Giderken açabileceğiniz pencere, kapı varsa açın.
• Kullandığınız yanmalı bütün araç gereçleri, havalandırmayı, bacayı yetkili kişilere kontrol ettirmeden kullanmaya başlamayın.
• Çökme veya yangın tehlikesinin bulunduğu durumlarda derhal 110 No’lu telefondan İtfaiye Servisini arayın.
• Ortaya çıkabilecek acil sağlık sorunlarında derhal 112 No’lu telefondan Acil Yardım Servisini arayın ve ailenin bütün fertlerinin karbonmonoksit zehirlenmesi açısından kontrol edilmesini sağlayın. • Lodos esintisi olduğunda gerekmedikçe soba yakmayın, yanmakta olan soba varsa yatmadan önce mutlaka söndürün.
• Lodos esintisinde kopan, sarkan ve yere düşen elektrik hatlarına ve kablolarına yaklaşmayın ve bu gibi durumları 186 no’lu telefondan Elektrik Arıza Servisi’ne bildirin
• Doğalgaz Şebekesi ile ilgili ortaya çıkabilecek sorunlarda 187 no’lu telefondan Doğalgaz Arıza Servisi aranmalıdır.
Soba ve Bacalarla İlgili Uyulması Gereken Kurallar
• Soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalıdır, böylece soba içinde ortaya çıkan zehirli gazlar yanarak sobayı terk ederler.
• Soba aşırı doldurulmamalıdır. Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralır ve soba içinde düzensiz ısı dağılımı olacağından baca çekişi zayıflar.
• Kömürü tutuşturmak için, üzerine az miktarda kağıt ya da karton ve bunların üzerine de kolay yanan çıra ve odun konulmalıdır.
• Yatmadan önce kesinlikle sobaya yakıt konulmamalıdır.
• Sobaya yeni atılan yakıtın üzerine kor halindeki yakıttan bir miktar konulması sobadaki yakıtın sürekli olarak üstten yanmasını sağlar.
• Sobalı odada kesinlikle yatılmamalıdır. Ancak zorunlu hallerde sobanın söndüğünden emin olunarak sobalı odada yatılabilir.
• Lodoslu havalarda kesinlikle soba yakılmamalı ve yanmakta olan soba yatmadan önce mutlaka söndürülmelidir.
• Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1m. daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalıdır.
• Odun, kömür gibi yüksek oranda is bırakan yakıt kullanıldığı takdirde bacalar 2 ayda bir, diğer yakıtlar (sıvı ve gaz gibi) kullanıldığında 3 ayda bir temizlenmelidir.
• Bacaların temizliği mahalli itfaiye teşkilatı tarafından yapılmaktadır. Yönetmelik özel firmalara da itfaiyeden izin almak kaydı ile baca temizliği yapabilme imkanı getirmiştir.
• Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalıdır.
• Sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalıdır.
Şofben Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar
• Şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan (bina aydınlığına vb. bağlı) şofben asla çalıştırılmamalı,
• Şofbenin monte edileceği mekan yeterli büyüklükte olmalı, şofben mümkünse banyo yerine balkona veya başka bir havadar mekana takılmalı, şofbenin montajı mutlaka yetkili servis tarafından yapılmalı,
• Şofben zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde yetersiz hava ve yetersiz yanma sonucunda oksijen oranının düşmesi ve karbonmonoksit oranının yükselmesiyle gerçekleştiği için şofbenin kullanıldığı yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalı,
• Bacalar yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemelidir.
Şofbende gaz kaçağı hissedildiğinde;
• Öncelikle gaz vanası ve tüp dedantörü kapatılmalı,
• Elektrik düğmeleri açılmamalı açıksa hemen kapatılmalı,
• Kibrit çakmak gibi alev ve kıvılcım çıkartabilecek hiçbir işlem yapılmamalı,
• Karşılıklı pencereler açılarak ortam havalandırılmalı,
• Gaz şirketi yetkilisi veya şofben servisi hızla aranmalıdır.
Eğer Karbonmonoksit Zehirlenmesi Geçirdiğinizi Düşünüyorsanız;
– Hemen camları açın ve ortamın havalandırılmasını sağlayın!
– Hızla ortamdan uzaklaşın ve açık havaya çıkın!
– 112 Acil Yardım Servisini arayın.” denildi. Haber: Mehmet Burak Dağlı
