Kar­bon­mo­noksit Zehirlen­me­lerine Karşı Dikkatli Olun!

Her yıl kış ay­la­rın­da bil­gi­siz­lik, yan­lış kul­la­nım ve ihmal yü­zün­den so­ba­dan sızan kar­bon­mo­nok­sit gazı ile pek çok insan ze­hir­len­me­le­re maruz ka­lı­yor.
Bu kap­sam­da İlçe­miz Top­lum Sağ­lı­ğı Mer­ke­zi, ya­vaş­tan kış se­zo­nu­na gir­di­ği­miz şu gün­ler­de va­tan­daş­la­rı­mı­zı bil­gi­len­dir­mek için açık­la­ma­lar­da bu­lun­du.
Ya­pı­lan açık­la­ma­da şu söz­le­re yer ve­ril­di:
“Kar­bon­mo­nok­sit renk­siz, tat­sız, ko­ku­suz, ze­hir­li bir gaz olup vü­cu­da so­lu­num yolu ile girer ve doğ­ru­dan kana ge­çe­rek ok­si­jen alı­mı­nı en­gel­ler, ze­hir­len­me ve ölüme neden olur. Kar­bon­mo­nok­sit gazı ha­va­ga­zı, kömür vb. ısıt­ma ama­cıy­la kul­la­nı­lan her tür soba ve ocak­ta yanma sı­ra­sın­da olu­şur. Kar­bon­mo­nok­sit ze­hir­len­me­le­ri sık­lık­la; ka­pa­lı or­tam­lar­da açık ocak­lar, ba­ca­sı çek­me­yen soba, şof­ben, ba­ca­sız gaz so­ba­la­rın­da ya­kı­tın iyi yan­ma­ma­sı ne­de­ni ile mey­da­na gelir. Kar­bon­mo­nok­sit­le mey­da­na gelen ze­hir­len­me­ler­de kısa süre içe­ri­sin­de tıbbi mü­da­ha­le ya­pıl­maz­sa, ze­hir­len­me­ler ölüm­le so­nuç­la­na­bi­lir. Kar­bon­mo­nok­sit­ten kay­nak­la­nan ze­hir­len­me­ye karşı top­lu­ma yö­ne­lik ön­lem­ler alın­ma­sı, aşa­ğı­da­ki uya­rı­la­ra va­tan­daş­la­rın dik­ka­ti­nin çe­kil­me­si ve bu bil­gi­le­rin top­lu­ma ulaş­tı­rıl­ma­sı­nın sağ­lan­ma­sı ze­hir­len­me­le­rin ön­len­me­sin­de büyük önem ta­şı­mak­ta­dır. Kar­bon­mo­nok­sit Ze­hir­len­me­le­ri­nin Ne­den­le­ri, Be­lir­ti­le­ri ve Alı­na­cak Ön­lem­ler Kar­bon­mo­nok­sit ze­hir­len­me­le­ri­nin genel bazı be­lir­ti­le­ri şun­lar­dır:
Ok­si­jen ye­ter­siz­li­ği ne­de­niy­le de­ri­de kır­mı­zı­laş­ma, Kısa soluk alma, Gö­ğüs­te sı­kış­ma, Hal­siz­lik, Baş ağ­rı­sı, Baş dön­me­si, Mide bu­lan­tı­sı ve kusma, Re­ha­vet çök­me­si, Göğüs ağ­rı­sı, Kas­lar­da hal­siz­lik ve genel hal­siz­lik, Bi­linç kaybı.
Kar­bon­mo­nok­sit Ka­ça­ğın­dan Şüp­he­le­nir­se­niz Ne Yap­ma­lı­sı­nız?
• Eğer evi­niz­de bir kar­bon­mo­nok­sit ka­ça­ğın­dan şüp­he­le­nir­se­niz ya­pa­ca­ğı­nız ilk şey orayı terk etmek ve temiz ha­va­ya çık­mak­tır.
• Gi­der­ken aça­bi­le­ce­ği­niz pen­ce­re, kapı varsa açın.
• Kul­lan­dı­ğı­nız yan­ma­lı bütün araç ge­reç­le­ri, ha­va­lan­dır­ma­yı, ba­ca­yı yet­ki­li ki­şi­le­re kont­rol et­tir­me­den kul­lan­ma­ya baş­la­ma­yın.
• Çökme veya yan­gın teh­li­ke­si­nin bu­lun­du­ğu du­rum­lar­da der­hal 110 No’lu te­le­fon­dan İtfa­iye Ser­vi­si­ni ara­yın.
• Or­ta­ya çı­ka­bi­lecek acil sağ­lık so­run­la­rın­da der­hal 112 No’lu te­le­fon­dan Acil Yar­dım Ser­vi­si­ni ara­yın ve aile­nin bütün fert­le­ri­nin kar­bon­mo­nok­sit ze­hir­len­me­si açı­sın­dan kont­rol edil­me­si­ni sağ­la­yın.
• Lodos esin­ti­si ol­du­ğun­da ge­rek­me­dik­çe soba yak­ma­yın, yan­mak­ta olan soba varsa yat­ma­dan önce mut­la­ka sön­dü­rün.
• Lodos esin­ti­sin­de kopan, sar­kan ve yere düşen elekt­rik hat­la­rı­na ve kab­lo­la­rı­na yak­laş­ma­yın ve bu gibi du­rum­la­rı 186 no’lu te­le­fon­dan Elekt­rik Arıza Ser­vi­si’ne bil­di­rin.
Soba ve Ba­ca­lar­la İlgili Uyul­ma­sı Ge­re­ken Ku­ral­lar
• Soba tu­tuş­tu­ru­lur­ken ya­kı­tın üst­ten yan­ma­sı sağ­lan­ma­lı­dır, böy­le­ce soba için­de or­ta­ya çıkan ze­hir­li gaz­lar ya­na­rak so­ba­yı terk eder­ler.
• Soba aşırı dol­du­rul­ma­ma­lı­dır. Aşırı dol­du­ru­lan so­ba­nın duman yolu da­ra­lır ve soba için­de dü­zen­siz ısı da­ğı­lı­mı ola­ca­ğın­dan baca çe­ki­şi za­yıf­lar.
• Kö­mü­rü tu­tuş­tur­mak için, üze­ri­ne az mik­tar­da kağıt ya da kar­ton ve bun­la­rın üze­ri­ne de kolay yanan çıra ve odun ko­nul­ma­lı­dır.
• Yat­ma­dan önce ke­sin­lik­le so­ba­ya yakıt ko­nul­ma­ma­lı­dır.
• So­ba­ya yeni atı­lan ya­kı­tın üze­ri­ne kor ha­lin­de­ki ya­kıt­tan bir mik­tar ko­nul­ma­sı so­ba­da­ki ya­kı­tın sü­rek­li ola­rak üst­ten yan­ma­sı­nı sağ­lar.
• So­ba­lı odada ke­sin­lik­le ya­tıl­ma­ma­lı­dır. Ancak zo­run­lu hal­ler­de so­ba­nın sön­dü­ğün­den emin olu­na­rak so­ba­lı odada ya­tı­la­bi­lir.
• Lo­dos­lu ha­va­lar­da ke­sin­lik­le soba ya­kıl­ma­ma­lı ve yan­mak­ta olan soba yat­ma­dan önce mut­la­ka sön­dü­rül­me­li­dir.
• Du­ma­nın geri tep­me­si­ni ön­le­mek için ba­ca­la­rın en üst nok­ta­sı­nın ça­tı­nın en üst nok­ta­sın­dan 1m. daha yük­sek­te ol­ma­sı sağ­lan­ma­lı ve baca şap­ka­sı mut­la­ka ta­kıl­ma­lı­dır.
• Odun, kömür gibi yük­sek oran­da is bı­ra­kan yakıt kul­la­nıl­dı­ğı tak­dir­de ba­ca­lar 2 ayda bir, diğer ya­kıt­lar (sıvı ve gaz gibi) kul­la­nıl­dı­ğın­da 3 ayda bir te­miz­len­me­li­dir.
• Ba­ca­la­rın te­miz­li­ği ma­hal­li it­fa­iye teş­ki­la­tı ta­ra­fın­dan ya­pıl­mak­ta­dır. Yö­net­me­lik özel fir­ma­la­ra da it­fa­iye­den izin almak kaydı ile baca te­miz­li­ği ya­pa­bil­me im­ka­nı ge­tir­miş­tir.
• Soba bo­ru­la­rı­nın bir­bi­riy­le bir­leş­ti­ril­me­sin­de hava ve baca gazı sız­dır­maz­lı­ğı sağ­lan­ma­lı­dır.
• So­ba­nın bu­lun­du­ğu yer sü­rek­li ha­va­lan­dı­rıl­ma­lı­dır.
Şof­ben Kul­la­nı­mın­da Dik­kat Edi­lecek Hu­sus­lar
• Şof­ben mut­la­ka ba­ca­ya bağ­lan­ma­lı, baca bağ­lan­tı­sı ol­ma­yan (bina ay­dın­lı­ğı­na vb. bağlı) şof­ben asla ça­lış­tı­rıl­ma­ma­lı,
• Şof­be­nin monte edi­le­ce­ği mekan ye­ter­li bü­yük­lük­te ol­ma­lı, şof­ben müm­kün­se banyo ye­ri­ne bal­ko­na veya başka bir ha­va­dar me­ka­na ta­kıl­ma­lı, şof­be­nin mon­ta­jı mut­la­ka yet­ki­li ser­vis ta­ra­fın­dan ya­pıl­ma­lı,
• Şof­ben ze­hir­len­me­le­ri ge­nel­lik­le gaz ka­çak­la­rın­dan değil, ye­ter­li ha­va­lan­dır­ma ya­pıl­ma­yan yer­ler­de ye­ter­siz hava ve ye­ter­siz yanma so­nu­cun­da ok­si­jen ora­nı­nın düş­me­si ve kar­bon­mo­nok­sit ora­nı­nın yük­sel­me­siy­le ger­çek­leş­ti­ği için şof­be­nin kul­la­nıl­dı­ğı yere sü­rek­li temiz hava gir­me­si sağ­lan­ma­lı,
• Ba­ca­lar yatak oda­la­rın­dan, mer­di­ven sa­han­lı­ğın­dan, bina gi­riş­le­rin­den, ha­va­lan­dır­ma boş­luk­la­rın­dan, çatı ara­sın­dan, banyo ve tu­va­let­ten ge­çi­ril­me­me­li­dir.
Şof­ben­de gaz ka­ça­ğı his­se­dil­di­ğin­de;
• Ön­ce­lik­le gaz va­na­sı ve tüp de­dan­tö­rü ka­pa­tıl­ma­lı,
• Elekt­rik düğ­me­le­ri açıl­ma­ma­lı açık­sa hemen ka­pa­tıl­ma­lı,
• Kib­rit çak­mak gibi alev ve kı­vıl­cım çı­kar­ta­bi­lecek hiç­bir işlem ya­pıl­ma­ma­lı,
• Kar­şı­lık­lı pen­ce­re­ler açı­la­rak ortam ha­va­lan­dı­rıl­ma­lı,
• Gaz şir­ke­ti yet­ki­li­si veya şof­ben ser­vi­si hızla aran­ma­lı­dır.
EĞER KAR­BON­MO­NOKSİT ZEHİRLEN­MESİ GEÇİRDİĞİNİZİ DÜ­ŞÜ­NÜ­YOR­SA­NIZ;
– Hemen cam­la­rı açın ve or­ta­mın ha­va­lan­dı­rıl­ma­sı­nı sağ­la­yın!
– Hızla or­tam­dan uzak­la­şın ve açık ha­va­ya çıkın!
– 112 Acil Yar­dım Ser­vi­si­ni ara­yın” de­nil­di.
Ca­nı­nı hiç­bir şey­den önem­li de­ğil­dir, lüt­fen du­yar­lı ola­lım!..
Haber: Meh­met Burak Dağlı